Społeczna Inspekcja Pracy
- Szczegóły
- Kategoria: zsip
- Opublikowano: wtorek, 04, luty 2014 10:38
- Super User
- Odsłony: 1847
SPOŁECZNA INSPEKCJA PRACY
Społeczna Inspekcja Pracy
Jeżeli w zakładzie pracy działają zakładowe organizacje związkowe, wówczas pracownicy mają prawo do szczególnego nadzoru nad warunkami pracy, które daje im ustawa o społecznej inspekcji pracy.
Społeczna Inspekcja Pracy jest służbą społeczną pełnioną przez pracowników w celu zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych określonych w prawie pracy. Społeczna inspekcja pracy reprezentuje wszystkich pracowników i jest kierowana przez zakładowe organizacje związkowe.
Społecznym inspektorem pracy może być pracownik danego zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje stanowiska kierownika zakładu pracy lub stanowiska kierowniczego bezpośrednio podległego kierownikowi zakładu. Społecznym inspektorem pracy może być również pracownik zakładu nie będący członkiem związku zawodowego.
Zakładowy społeczny inspektor pracy powinien posiadać co najmniej pięcioletni staż pracy w branży, do której należy zakład i co najmniej dwuletni staż w danym zakładzie.
Społecznych inspektorów pracy wybierają pracownicy zakładu pracy na 4-letnią kadencję.
Zakładowych i oddziałowych (wydziałowych) SIP wybiera:
- w zakładach pracy lub oddziałach (wydziałach) liczących powyżej 300 pracowników:
- zakładowego społecznego inspektora pracy – zebrania oddziałowych (wydziałowych) i grupowych społecznych inspektorów pracy,
- oddziałowego (wydziałowego) społecznego inspektora pracy – wybory na poszczególnych oddziałach.
Uprawnienia i obowiązki SIP
Społeczni inspektorzy pracy mają prawo:
- kontrolować stan budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych oraz procesy technologiczne z punktu widzenia bezpieczeństwa i higieny pracy;
- kontrolować przestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym postanowień układów zbiorowych i regulaminów pracy, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych, urlopów i czasu pracy, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych;
- uczestniczyć w kontroli przestrzegania w zakładzie pracy przepisów dotyczących ochrony środowiska naturalnego;
- brać udział w ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, zgodnie z przepisami prawa pracy;
- brać udział w analizowaniu przyczyn powstawania wypadków przy pracy, zachorowań na choroby zawodowe i inne schorzenia wywołane warunkami środowiska pracy oraz kontrolować stosowanie przez zakłady pracy właściwych środków zapobiegawczych,
- uczestniczyć w pracach komisji bezpieczeństwa i higieny pracy,
- opiniować projekty planów poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy i planów rehabilitacji zawodowej oraz kontrolować realizację tych planów,
- podejmować działania na rzecz aktywnego udziału pracowników zakładów pracy w kształtowaniu właściwych warunków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz oddziaływać na przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
Aby móc realizować swoje uprawnienia, społeczny inspektor pracy ma prawo do:
- wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy,
- otrzymania od osób kompetentnych niezbędnych informacji oraz okazania mu dokumentów w sprawach wchodzących w zakres jego działania.
Pracodawca nie ma prawa utrudniać pracy społecznemu inspektorowi pracy.
Z zasady społeczny inspektor pracy wykonuje swoje zadania poza godzinami
pracy, jednak ze względu na organizację pracy zakładów czynności te często muszą być wykonywane w godzinach pracy (np. udział w pracach komisji bhp lub kontrola warunków pracy, narady, szkolenia). We wszystkich tych przypadkach społeczny inspektor pracy zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Funkcja społecznego inspektora pracy jest chroniona. To znaczy, że pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem pełniącym tę funkcję w czasie trwania jego kadencji oraz w okresie roku po jej zakończeniu.
Uwagi i zalecenia SIP
Jeśli społeczny inspektor pracy stwierdzi nieprzestrzeganie przepisów prawa pracy na terenie zakładu pracy lub jego części, powinien poinformować o tym kierownika zakładu lub jego części. Poinformowanie kierownika powinno nastąpić jednocześnie z wpisaniem uwagi do zakładowej/oddziałowej/wydziałowej księgi uwag.
Formułowane przez społecznego inspektora pracy uwagi (w przypadku ich niewykonania) stanowią podstawę kierowanych do pracodawcy zaleceń zakładowego społecznego inspektora pracy. Zakładowy społeczny inspektor pracy może także wydać kierownikowi zakładu zalecenie w formie pisemnej usunięcia w określonym terminie stwierdzonych uchybień, na podstawie własnych ustaleń.
W przypadku zakładu pracy o strukturze wielostopniowej o wszystkich zapisach w księgach uwag oraz o podejmowanych przez kierowników oddziałów (wydziałów) działaniach powinien być na bieżąco informowany kierownik zakładu pracy (pracodawca).
Zalecenia mogą dotyczyć całego obszaru szeroko pojętego prawa pracy, a więc zarówno zagadnień technicznej ochrony pracy (bezpieczeństwa i higieny pracy), jak i prawnej ochrony pracy.
Kierownik zakładu pracy (pracodawca) jest obowiązany założyć oddziałowe (wydziałowe) księgi uwag oraz zakładową księgę zaleceń i uwag.
Księgi, przechowuje się w miejscu ustalonym przez kierownika zakładu pracy oraz udostępnia do wglądu zakładowym organizacjom związkowym, organom samorządu załogi, organom PIP czy innym organom nadzoru i kontroli warunków pracy.
Przepisy określają dwa rodzaje zaleceń zakładowego społecznego inspektora pracy:
– zalecenia „terminowe”,
– zalecenia wstrzymania pracy danego urządzenia technicznego lub określonych robót.
Właściwie sformułowane zalecenie zakładowego społecznego inspektora pracy powinno zawierać:
- jasne, precyzyjne, niebudzące wątpliwości, określenie rodzaju stwierdzonego uchybienia,
- określenie miejsca jego występowania,
- określenie terminu usunięcia nieprawidłowości,
- podpis i pieczęć sip oraz datę wydania zalecenia.
Choroby zawodowe
Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych ,, narażeniem zawodowym”.
Listę chorób, które uznaje się za choroby zawodowe określa rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie chorób zawodowych, z dnia 30 czerwca 2009 r.
Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej rozpoznanie może nastąpić u pracownika lub byłego pracownika, w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym lub po zakończeniu pracy w takim narażeniu, nie później jednak niż w okresie, który został określony w wykazie chorób zawodowych.
Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej u pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową, dokonuje:
- pracodawca zatrudniający pracownika, u którego podejrzewa się chorobę zawodową;
- lekarz, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie choroby zawodowej u pracownika.
- pracownik, który podejrzewa, że występujące u niego objawy mogą wskazywać na taką chorobę, przy czym pracownik aktualnie zatrudniony zgłasza podejrzenie za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną;
- lekarz dentysta, który podczas wykonywania zawodu powziął podejrzenie wystąpienia u pacjenta choroby zawodowej.
Podejrzenie choroby zawodowej zgłasza się:
1) właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu;
2) właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.